Τετάρτη 21 Νοεμβρίου 2007

Περί blogs... το ανάγνωσμα

Δε μπορώ να πω ότι τα blogs είναι κάποιο νέο φαινόμενο στον κυβερνοχώρο (cybernet), ή αλλιώς διαδύκτιο (internet).

Είναι ένα κοινωνικό φαινόμενο που προηγείται της δημιουργίας του internet με τη σημερινή του μορφή και έχει τις καταβολές του στην εποχή ακόμη του Usenet (Pre-HTTP, 1983-1990), ενός δικτύου, δηλαδή, με περιορισμένο και μη παγκοσμιοποιημένο φάσμα χρηστών, στα πλαίσια του οποίου είχε λάβει τη μορφή ομαδικής αλληλογραφίας ειδήσεων (newsgroup), τελώντας υπό τον έλεγχο κάποιου συγκεκριμένου ατόμου ή μικρής ομάδας ατόμων.

Στη διάρκεια των ετών 1994-2001, το φαινόμενο αυτό μπήκε σε μια νέα φάση εξέλιξης, καθώς επρόκειτο για ιστοσελίδες μεμονωμένων ατόμων, όπου εκτίθετο η προσωπική τους ζωή με τη μορφή ημερολογίου ηλεκτρονικής μορφής (κάτι σαν αυτό που θα έγραφε η Άννα Φρανκ αν είχε laptop στο δωμάτιο όπου ήταν έγκλειστη). Αυτά τα άτομα αυτοπροσδιορίζονταν ονομάζοντας τους εαυτούς τους diarists (ημερολογιο-γράφοι), journalists (εφημεριδογράφοι, δημοσιογράφοι, ειδησεογράφοι), ακόμη και escribitionists ( (προέλ) e+scribe+itionist (προέλ) scribe = αντιγραφέας χειρογράφων).

Στη συνέχεια το ιδιότυπο αυτό ημερολόγιο του κάθε χρήστη, άφησε πίσω του την πρωτόλεια μορφή του απλού κειμένου(plain text) και εμπλουτίστηκε με εικόνες στατικές (photos) και κινούμενες (videos). Εμφανίστηκε δε και η μοναδική για το διαδύκτιο δυνατότητα της αλληλοαναφοράς σε άλλους ιστοτόπους (sites) φιλικούς προς το ημερολόγιο με τη μορφή των συνδέσμων (links), ή, όπως αλλιώς ονομάζονται, υπερσυνδέσμων (hyperlinks). Αυτά τα τέσσερα χαρακτηριστικά, λοιπόν (κείμενο, εικόνα, video και σύνδεσμοι) αποτέλεσαν τη βάση του σημερινού blog.

Ως προς την ετυμολογία της (διότι δεν πρόκειται για ab ovo όρο) η λέξη είναι νεολογισμός του όρου: weblog ( (προέλ.) web =ιστός + log = καταχωρώ, καταχωρίζω, καταγράφω (προέλ.) log =(αρχική σημασία) καταχωρίζω σε ημερολόγιο πλοίου, ημερολόγιο καταστρώματος) που αποδίδεται στον Jorn Barger (17 Δεκεμβρίου 1997). Ο νεολογισμός αυτός γεννήθηκε από ένα ευφυολόγημα κάποιου Peter Merholz, που πήρε τη λέξη weblog, τη διήτμησε στα συστατικά της: web+log και μετέφερε το τελευταίο γράμμα του πρώτου συστατικού στην αρχή του δεύτερου, φτιάχνοντας έτσι την τότε αδόκιμη λέξη: blog (Απρίλιος, ή Μάρτιος 1999). Για άγνωστους λόγους (όπως συνήθως συμβαίνει όταν κάποιο νέο ερέθισμα εξαπολύεται στις ανθρώπινες μάζες, που σήμερα ονομάζουμε κοινότητες) ο νέος όρος βρήκε ευρεία ανταπόκριση και σε ελάχιστο χρόνο όλοι μιλούσαν για το δικό τους blog και για τα blogs των άλλων. Και μιας και η αγγλική γλώσσα έχει μεγάλη ευλυγισία σε ότι αφορά στα μέρη του λόγου (όπου πολλές φορές ένα ρήμα είναι και ουσιαστικό και στην οποία γλώσσα οι προτιμώμενες λέξεις που αποδίδουν μια έννοια είναι μονοσύλλαβες, ή το δυνατό ολιγοσύλλαβες για να τις εκφέρουν με ευκολία οι απανταχού ομοεθνείς και αλλοεθνείς πολυάσχολοι άνθρωποι) το blog κατέληξε να είναι αμφότερα: ρήμα και ουσιαστικό.

Όχι, προς Θεού, δεν τα έχω με τα blogs! Οι αντιρρήσεις μου αφορούν μονάχα στον όρο…

Μετά το κομβικό έτος 2001, η εξέλιξη και ανάπτυξη του blogging απέβη αλματώδης, γεωμετρική. Στην αρχή ήταν ένα μεγάλο κύμα καταμεσής στον απύθμενο ωκεανό, που για τούτο δε φάνταζε αρκετά μεγάλο, μιας και η ολική του ενέργεια διοχετευόταν σε όλο το ασύλληπτο βάθος της κατατομής του. Ερχόμενο, όμως, προς την ακτή και καθώς το βάθος πήρε φυσικά να λιγοστεύει, το ίδιο κύμα εμφανίστηκε γιγάντιο σε μέγεθος και ασυγκράτητο σε ορμή και κινητική ενέργεια και… ξεχύθηκε να πνίξει όλους τους παραδοσιακούς τρόπους έκφρασης. Και είναι τέτοιων τιτάνιων διαστάσεων το φαινόμενο αυτό, που, σύμφωνα με την ειδική για τα blogs μηχανή αναζήτησης που ακούει στο όνομα Technorati (μάλλον προέρχεται από το tech{nology} + rat = ποντικός, αρουραίος, παρά από τον ελληνικό όρο: «τεχνοκράτης») βρέθηκε να υπάρχουν σε όλο το internet το Σεπτέμβριο του 2007 περί τα 106,000,000 blogs!

Φοβάμαι πως σας κούρασα με τα ιστορικά στοιχεία και την αναδρομή (για την οποία πολύτιμα στοιχεία λήφθηκαν από τη wikipedia). Δεν ήταν αυτός ο σκοπός μου εξαρχής. Μπορεί να είπα πολλά, αλλά το μόνο που ήθελα πραγματικά να πω είναι το εξής:

«Άραγε τα blogs είναι για το καλό ή το κακό μας

Το να μπορεί, πλέον, ο καθένας να εκφράζεται δημοσίως (ασχέτως του πόσο περιορισμένο ή ευρύ είναι το κοινό που τον διαβάζει) δίχως να χρειάζεται να κατέχει κάποια υψηλή θέση στην κοινωνία όπου ζει, δίχως να είναι απαραίτητο να παρακαλά τοπικούς, εθνικούς, ή διεθνείς εκδοτικούς οίκους για την έκδοση των κειμένων του σε περιορισμένο αριθμό αντιτύπων και, μάλιστα, «ιδίοις αναλώμασι», δίχως να αγχώνεται για το αν απωλεστεί η ανωνυμία του (στην περίπτωση που φοβάται να εκφράσει ρηξικέλευθες, ριζοσπαστικές απόψεις, ή να τις εκφέρει με όση αθυροστομία θέλει), αυτό είναι κάτι… ναι, είναι κάτι σημαντικό, κάτι νεωτεριστικό, κάτι το πραγματικά αξιομνημόνευτο.

Σ’ αυτή την δυσδιάστατη φωτεινή επιφάνεια (αυτή την tabula rasa) της οθόνης μπορώ να κάνω να αναδυθεί από τα κατάβαθά μου ό,τι ως τα τώρα απέκρυπτα λόγω αναντίρρητης υπακοής στις κοινωνικές νόρμες και τα ασφυκτικά τοπικά ήθη. Πάνω σ’ αυτό τον ηλεκτρονικό, ψηφιδωτό (ή μάλλον pixel-ωτό) μαυροπίνακα μπορώ να πάρω τη νοερή μου κιμωλία και να χαράξω τα δικά μου σύμβολα, τους δικούς μου αριθμούς και να κάνω τις δικές μου πράξεις, τους δικούς μου αλγόριθμους και υπολογισμούς. Σε τούτο το γυάλινο καμβά μου δίνεται η δυνατότητα να ζωγραφίσω, ακόμη κι αν δεν έχω ιδέα τι πάει να πει ζωγραφική και ποια υλικά ή ποιες μανιέρες χρησιμοποιεί ο ζωγράφος, να δημιουργήσω τους πίνακες μου από προσωπικές εμπειρίες και βιώματα, ή από ιδέες και σκέψεις, ή, άλλοτε, από λόγια θυμού και οργίλες παραινέσεις και διαμαρτυρίες προς άλλους. Είμαι ο απόλυτος άρχοντας του «ιστολογίου» μου, κατασκευάζω μόνος, με τις δικές μου δυνατότητες και επιδεξιότητες, αυτό το «ιστολόγιο», όπως μια αράχνη. Κι όταν η αράχνη καταπιαστεί να φτιάξει ένα περίτεχνο και πολύπλοκο δίχτυ, το μόνο σίγουρο είναι πως, ακόμη κι αν κάποιος δεν τη δει λόγω του ασήμαντου μεγέθους της και την προσπεράσει ανίδεος, δε θα μπορέσει, εντούτοις, με κανένα τρόπο να αποφύγει το δίχτυ της που θα κολλήσει ολούθε πάνω του, στο πρόσωπό του, στα ρούχα του, παντού, και θα τον κάνει να συνειδητοποιήσει την ύπαρξη αυτής της αόρατης στο μάτι αράχνης και την επόμενη φορά να είναι πιότερο προσεκτικός όταν με την ορμή του προσπερνά μικρά ζωντανά πλάσματα και τα ποδοπατά άτυπτα και υπεροπτικά.

Το κάθε blog είναι μια αδύναμη, τρεμάμενη φωνή. Πόσα decibel είναι, άραγε, ο ήχος που βγάζουν τα αεικίνητα φτερά ενός κουνουπιού ή μιας μέλισσας; Ελάχιστα. Πόσο, όμως, πολλαπλάσια δυνατότερος είναι ο ήχος που προκαλούν με τα φτερά τους εκατομμύρια κουνούπια και μέλισσες κλεισμένες στο ίδιο δωμάτιο; Μπορεί να γίνει τόσο εκκωφαντικός ώστε να σπάσει τα ακουστικά οστάρια αυτού που έμαθε τόσο να εθελοτυφλεί, όσο και να είναι κουφός μπρος στις κάθε λογής διαμαρτυρίες. Πείτε πως τα blogs είναι ο νέος σωκρατικός οίστρος που τσιμπά ακατάπαυστα το νωθρό άλογο της κοινωνικής γαλήνης και το αναγκάζει να αντιδράσει, έστω και κουνώντας απλά την ουρά του για να τον αποδιώξει και να απαλλαγεί απ’ αυτόν. Πείτε, πάλι, πως τα blogs μοιάζουν με νοερά feuilles volants που πετούν στους δρόμους κάποιοι νέοι που παράτησαν τις σπουδές τους κι εκμεταλλεύονται τη γονεϊκή στήριξη ως τα τριάντα. Πείτε ό,τι θέλετε… Δημοκρατία έχουμε… ή, ακόμη και στην περίπτωση που δεν έχουμε στον πραγματικό κόσμο Δημοκρατία και ο καθένας άσημος εξ ημών υποφέρει λόγω έλλειψης διασημότητας, ή γνωστής επωνυμίας, τουλάχιστον εδώ μέσα η Δημοκρατία είναι το κυρίαρχο διακυβερνητικό σύστημα.

Οχλοκρατία είπατε; Όχι, όχι, θα διαφωνήσω μαζί σας. Στην οχλοκρατία υπάρχει μια μάζα που άγεται και φέρεται από έναν ή ελάχιστους δημαγωγούς και χαρακτηρίζεται από τέτοιο αδικαιολόγητο φανατισμό και μίσος, που αν τύχει το αντικείμενο του μίσους αυτής της μάζας να βρεθεί μπροστά της, τότε ολάκερη αυτή η μάζα, ο χύδην όχλος ορμά να το λιντσάρει και να το κατασπαράξει, να το εκμηδενίσει, όμοια όπως μια αμοιβάδα εκκολπώνει με τα ψευδοπόδια της την τροφή και την ενδοκυτταρώνει για να τη διαλύσει στα συστατικά της σα να μην υπήρξε ποτέ. Η οχλοκρατία, όσο δίκαια ή άδικα κι αν είναι τα πιστεύω της, δεν επιτρέπει σε καμία μονάδα του συνόλου της να φέρει αντιρρήσεις, να σπείρει κοινά δαιμόνια, να εγείρει υποψίες για το τυφλά πιστευτό Δόγμα. Ο κόσμος των blogs, αντίθετα, είναι ένας κόσμος υπερπλήρης μυριάδων παρόμοιων, συγγενών, διαφορετικών, εκ διαμέτρου αντίθετων απόψεων. Κανείς, εντούτοις, δε διανοείται να κάνει τον άλλο να σωπάσει. Μπορεί να μην επιλέξει να τον διαβάσει, φυσικά. Δε μπορεί, όμως σε καμία περίπτωση, να τον εξουδετερώσει, να τον κονιορτοποιήσει.

Πείτε, λοιπόν, ό,τι θέλετε για τα blogs. Κατηγορείστε τα, εξυψώστε τα, αδιαφορήστε για την ύπαρξή τους. Να ξέρετε, όμως, πως αυτά δε θα πάψουν επ’ ουδενί να υπάρχουν και να πολλαπλασιάζονται σαν τα βακτήρια. Τα βακτήρια, εκτός ελάχιστων παθογόνων στελεχών, είναι στην συντριπτική τους πλειονότητα απολύτως απαραίτητα για τη διατήρηση της ζωής σε τούτο τον πλανήτη. Μπορούν να χαρακτηριστούν το ίδιο ζείδωρα όπως κι ο ήλιος. Οι φωνές και οι κάθε λογής ήχοι είναι απολύτως απαραίτητοι για να συνεχίσουμε να έχουμε την πολύτιμη αυτή αίσθηση που λέγεται ακοή και που μας βοηθά να κατευθυνθούμε με ασφάλεια στον τρισδιάστατο χώρο, ή να απολαύσουμε τις μελωδίες και τις νότες που ανέκαθεν υπήρχαν στο πλατωνικό σύστημα της τελειότητας ως ακραιφνείς μορφές, ως άυλες ιδέες, ακόμη και πριν τη δημιουργία του κόσμου.

Εξάλλου, όπως έλεγε και κάποιος συμπατριώτης μας, που πολλή καταφρόνια δοκίμασε στη ζήση του, στην αρχή υπήρχε μόνο το στόμα: με το «πες, πες…» έγινε και το αυτί…

Έχω, όμως, μια μικρή αντίρρηση: κι αυτή η αντίρρηση λέγεται: μοναξιά.

Μες από τα blogs μπορεί κανείς να κάνει πολλούς εικονικούς φίλους, να γραφτεί σε ομάδες, να συμμετέχει με τις απόψεις του. Δε μπορεί, όμως, να έχει άμεση οπτική επαφή με το συνομιλητή του. Να παρατηρήσει το βλέμμα του, τις κάθε λογής αντιδράσεις των χαρακτηριστικών του προσώπου του όταν δέχεται, ή απορρίπτει, ή ενίσταται στα όσα ακούει. Επαναπαύεται στην απόλυτη ασφάλεια της καρέκλας του μπρος στον υπολογιστή και δύσκολα βγαίνει από την κινητική του απραξία για να συμμετάσχει σε πορείες και διαδηλώσεις. Από τον καναπέ δε λύνονται τα προβλήματα. Οι σκέψεις είναι καλό να εκφράζονται, να αναπλάθονται και να εξελίσσονται, μόνο όταν απώτερος σκοπός τους είναι να συγχωνευτούν και να μετατραπούν σε δράση, ή αντίδραση. Αλλιώς παραμένουν κενό γράμμα, επιτηδευμένες, πλαστικές λέξεις όμορφα τοποθετημένες στη θέση τους μες στις καλοσχηματισμένες τους προτάσεις, όμοια όπως άχρηστο είναι ένα μαργαριτάρι καταμεσής σε μια έρημο που δεν έχει τέλος.

Μην καταντήσουν τα blogs να γίνουν ακαδημαϊκές, βαριεστημένες συζητήσεις μπλαζέ υπνοβατών μιας αριστεράς που από καιρό αποσύρθηκε στα σαλόνια για να ευφραίνεται μόνη της με σουαρέ και βραδιές ποιητικής απαγγελίας και κλασική μουσική…

Δεν υπάρχουν σχόλια: